Πριν η Ελλάδα υιοθετήσει το ευρώ τα ελληνικά νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις είχαν μικρή έκθεση στο πιστωτικό ρίσκο, καθώς από τη μία η ‘νοοτροπία’ της υπέρμετρης δανειοδότησης ήταν ξένη προς το μέσο Έλληνα πολίτη και από την άλλη τα επιτόκια ήταν υψηλά και οι τράπεζες είχαν περιορισμούς ως προς το ρίσκο που μπορούσαν αναλάβουν κατά την παροχή δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Μετά τη διεθνή ύφεση του 2001, ωστόσο, η Ελλάδα βρέθηκε σε δύσκολο οικονομικό περιβάλλον και προκειμένου να πετύχει οικονομική ανάπτυξη ακολούθησε το αγγλοσαξονικό μοντέλο πιστωτικής επέκτασης με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μία έκρηξη στην αύξηση και την επέκταση της πίστωσης, με αποτέλεσμα μέχρι το 2005 τα δάνεια των ελληνικών νοικοκυριών να αντιστοιχούν στο 38,6% του ΑΕΠ, με τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο να είναι 52,6%.
Ελληνικές και διεθνείς τράπεζες είδαν τον Έλληνα ως τον ιδανικό πελάτη και ξεκίνησαν έναν αγώνα δρόμου για το ποια θα αποκτούσε μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά δανείων, χαλαρώνοντας στην πορεία τα ποιοτικά κριτήρια δανειοδότησης και αυξάνοντας τα επίπεδα ρίσκου που ήταν διατεθειμένες να αναλάβουν. Οι πιστωτικές κάρτες έγιναν της μόδας και μοιράστηκαν σε εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες οι οποίοι μέχρι τότε δεν τις είχαν χρησιμοποιήσει ποτέ ξανά και μέσα από τη νέα αυτή κατάσταση αλόγιστης πιστωτικής επέκτασης γεννήθηκε το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, δηλαδή αυτών που οι δανειστές δε μπορούν να αποπληρώσουν.
Μέχρι το 2005 τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια απογειώθηκαν στο 7,5% του συνόλου των δανείων, προκαλώντας την παρέμβαση τη Τράπεζας της Ελλάδας που απαίτησε από τις τράπεζες να εξυγιάνουν τα χαρτοφυλάκια τους με αποτέλεσμα το ποσοστό αυτό να μειωθεί στο 4,5% μέχρι το 2007. Τότε, όμως, χτύπησε τη διεθνή οικονομία η τραπεζική κρίση και οι ελληνικές τράπεζες στην προσπάθεια τους να προστατευτούν έκλεισαν απότομα τη στρόφιγγα παροχής δανείων με το ρυθμό ανάπτυξης της δανειοδότησης να μειώνεται από 20% ετησίως το 2007 σε 15,9% το 2008 και σε 4,2% το 2009. Η διεθνής οικονομική κρίση που ακολούθησε της τραπεζικής και η παγκόσμια ύφεση επιδείνωσαν δραματικά την οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα και αυτό αποτυπώθηκε στη δυνατότητα των Ελλήνων να πληρώσουν τα δάνεια τους με το ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων να εκτοξεύεται στο 7,7% το 2009.
Πριν ακόμη η Ελλάδα οδηγηθεί στο ΔΝΤ και την υπογραφή του Μνημονίου και πριν ξεκινήσει το πρόγραμμα περικοπής μισθών και συντάξεων και αύξησης των φόρων που οδήγησε σε δραματική επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης του μέσου Έλληνα πολίτη, το ποσό των επιχειρηματικών δανείων είχε φτάσει να αντιστοιχεί στο 47% του ΑΕΠ (μέσος όρος ΕΕ 52,47%) με το αντίστοιχο ποσοστό για τα στεγαστικά δάνεια να κυμαίνεται στο 34,1% του ΑΕΠ (μέσος όρος ΕΕ 37,8%) και για τα καταναλωτικά δάνεια στο 16,2% (πάνω από τον κοινοτικό μέσο όρο που είναι 15,2%).
Η ‘ελληνική κρίση’ επιδείνωσε την κατάσταση θεαματικά με το συνολικό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων να σκαρφαλώνει στο 9% το 2010, και ειδικά για τα καταναλωτικά δάνεια να ξεπερνά το 15%. Παράλληλα, μέσα στους πρώτους οκτώ μήνες του 2010 οι τραπεζικές καταθέσεις μειώθηκαν κατά 11% επιβαρύνοντας την αρνητική κατάσταση.
Με την ελληνική οικονομία να έχει μία από τις χειρότερες αποδόσεις διεθνώς το 2010 και με τις προβλέψεις για το 2011 να είναι απογοητευτικές, το πιθανότερο σενάριο είναι η αυξητική τάση στα ποσοστά μη εξυπηρετούμενων δανείων να συνεχιστεί προκαλώντας μία σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων που ξεκινούν από την αύξηση του κινδύνου πτώχευσης των τραπεζών και την άσκηση ανοδικής πίεσης στα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων και φτάνουν μέχρι την πιθανότητα δημιουργίας ενός μέγα – κύματος μη ικανών αλλά και μη διατεθειμένων να αποπληρώσουν τα δάνεια τους δανειοληπτών, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνικές διαταραχές και κοινωνική αστάθεια όταν οι τράπεζες επιδιώξουν να διεκδικήσουν νομικά την αποπληρωμή αυτών των δανείων.
Η κατάσταση αυτή είναι γνωστή στην πολιτική ελίτ και οι σχετικές νομοθεσίες που ψηφίστηκαν έχουν ως στόχο να απαλύνουν τις συνέπειες της νέας αυτής κρίσης. Η κατάσταση είναι γνωστή πολύ περισσότερο στην ελίτ του τραπεζικού κλάδου και σύμφωνα με τραπεζίτες είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι τράπεζες θα προβούν σε τιτλοποίηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων με την Εθνική και την Alpha να συνεργάζονται ήδη προς αυτόν τον τομέα. Τα τιτλοποιημένα δάνεια θα πουληθούν με μεγάλη έκπτωση σε επενδυτές οι οποίοι θα έχουν, πλέον, τη δυνατότητα να κινηθούν οι ίδιοι νομικά εναντίον των Ελλήνων πολιτών.
Η τιτλοποίηση δανείων είναι νέα στην Ελλάδα με το σχετικό νόμο που την επέτρεψε να έχει ψηφιστεί το 2003. Οι τράπεζες θα περιμένουν την Εθνική και την ALPHA να κάνουν την αρχή και στη συνέχεια θα ακολουθήσουν στα βήματα τους προσπαθώντας να ξεφορτωθούν όσο το δυνατό μεγαλύτερο ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων υψηλού ρίσκου, δηλαδή αυτών που θα θεωρούν πολύ δύσκολο να αποπληρωθούν.
Όσο αυτή η διαδικασία θα εξελίσσεται θα αυξάνεται το ποσοστό της ελληνική ιδιωτικής περιουσίας που θα επιβαρύνεται με εμπράγματες ασφάλειες υπέρ ξένων επενδυτών και δανειστών, επιβαρύνοντας μία τάση που τροφοδοτείται ήδη μέσω της έκδοσης καλυμμένων ομολόγων, στην οποία πρωτοστατεί και πάλι η Εθνική,
Η νέα αυτή κρίση που πλησιάζει αναμένεται να προκαλέσει νέο πλήγμα στον ελληνικό τραπεζικό κλάδο. Με τις ελληνικές τράπεζες να είναι απόλυτα εξαρτημένες από την ΕΚΤ για την άντληση ρευστότητας και με την πόρτα των αγορών να είναι κλειστή γι’ αυτές, στην περίπτωση που η αυξητική τάση των μη εξυπηρετούμενων δανείων ξεπεράσει ένα σημείο αντοχής των τραπεζών μετρίου μεγέθους μπορεί να αποτελέσει τη χαριστική βολή που θα απειλήσει να οδηγήσει κάποιες από αυτές στην πτώχευση.
Το κυριότερο, όμως, είναι πως η νέα κρίση αναμένεται να χτυπήσει χιλιάδες νοικοκυριά επιδεινώνοντας μία κατάσταση που είναι ήδη δραματική.
Πηγή
Sofokleous 10
Πάνος Παναγιώτου
χρηματιστηριακός τεχνικός αναλυτής
Διευθυντής GSTA/EKTA
Παρασκευή 5 Νοεμβρίου 2010
Φήμες για έλλειμμα-σοκ στο 16% του ΑΕΠ!
Σε ζοφερό σκηνικό διαπραγματεύονται πλέον τα ελληνικά ομόλογα, οδεύοντας ολοταχώς σε spread 1.000 μονάδων πριν το τέλος του έτους, καθώς μάλιστα «σέρνεται» στα τραπεζικά dealing room έντονη φημολογία, ότι τελικά η αναθεώρηση των δημοσιονομικών στοιχείων από την Eurostat θα αποκαλύψει έλλειμμα της τάξεως του 16% του ΑΕΠ!
Σύμφωνα με τις φήμες, η αναθεώρηση πρόκειται να πιστοποιήσει ότι το μνημόνιο δανεισμού στηρίχθηκε σε εντελώς εσφαλμένες δημοσιονομικές παραδοχές, καθώς το «ξεσκόνισμα» των διαβόητων Greek statistics, που θα πρέπει να σημειωθεί βέβαια ότι έγινε με ριζική αλλαγή στη μεθοδολογία, αποκαλύπτει ότι όχι μόνο το έλλειμμα του 2009 έφθασε αισίως το 16% του ΑΕΠ, αλλά και ότι η δυναμική του χρέους έχει προ πολλού ξεπεράσει τις παραδοχές του μνημονίου.
Ειδικότερα, όπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη, δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο να βρεθεί ήδη από το 2009 στα επίπεδα του 130% του ΑΕΠ το εθνικό χρέος, εξέλιξη που οδηγεί τον κρισιμότερο για τις αγορές δείκτη σε επίπεδα άνω του 140% ήδη από το 2010 (ορισμένοι μιλούν ακόμη και για 145% του ΑΕΠ!).
Σημειώνεται, ότι ο υπουργός Οικονομικών μέχρι πρόσφατα μιλούσε δημόσια για μια μικρού εύρους αναθεώρηση, αλλά πριν από λίγες ημέρες παραδέχθηκε ότι το έλλειμμα του 2009 θα διαμορφωθεί κοντά στο 15% του ΑΕΠ. Χθες ο Πρωθυπουργός ανέφερε σε ομιλία του, ανεβάζοντας ελαφρώς τον πήχη, ότι το έλλειμμα του 2009 θα είναι 15% ή και μεγαλύτερο. Φαίνεται, όμως, ότι το ποσοστό που τελικά θα ανακοινωθεί μετά τις εκλογές θα είναι ακόμη υψηλότερο, προσεγγίζοντας, αν όχι ξεπερνώντας, το 16% του ΑΕΠ.
«Μετά τις εκλογές, η αγορά περιμένει να πιστοποιηθεί ο… θάνατος του μνημονίου και να αναζητηθεί μια ευρεία αναδιαπραγμάτευση με την τρόικα», τονίζουν τραπεζικά στελέχη, που εκτιμούν ότι αυτός είναι και ο πραγματικός λόγος της αναβολής των ανακοινώσεων της Eurostat, οι οποίες αρχικά αναμένονταν στις 22 Οκτωβρίου. Στο διάστημα που μεσολάβησε, ελεγκτές μετέβησαν επί τόπου σε μεγάλα νοσοκομεία και δήμους, για να διαπιστώσουν από πρώτο χέρι την ποιότητα των στατιστικών στοιχείων, αλλά οι πρώτες πληροφορίες αναφέρουν ότι οι επισκέψεις αυτές ανέδειξαν μόνο δυσάρεστες εκπλήξεις και νέες αμφισβητήσεις.
Την ώρα που οι αγορές προετοιμάζονται στο παρασκήνιο για νέα σοκ από την Ελλάδα, το κλίμα στις περιφερειακές αγορές ομολόγων της Ευρωζώνης επιδεινώνεται σε τέτοιο βαθμό, που χθες ο Στιβ Μπάροου, κορυφαίος αναλυτής της Standard Bank ρίσκαρε στο “Bloomberg” την πρόβλεψη, ότι μέχρι το τέλος του χρόνου το spread των ελληνικών ομολόγων θα έχει εκτιναχθεί στις 1.000 μονάδες (10%), ενώ των ιρλανδικών θα έχει εκτοξευθεί στις 500.
Ήδη χθες τα ιρλανδικά ομόλογα δέχθηκαν τις πιέσεις ενός γενικευμένου ξεπουλήματος, με τους αγοραστές να έχουν αποσυρθεί στο περιθώριο και την ΕΚΤ να υποχρεώνεται σε παρέμβαση, σε ρόλο έσχατου αγοραστή, προχωρώντας σε αγορές ομολόγων λήξεως του 2019 και του 2025, προκειμένου να διασώσει τα ιρλανδικά ομόλογα από την άβυσσο. Παρά ταύτα, το spread εκτινάχθηκε στις 477 μονάδες, δηλαδή σε επίπεδο υψηλότερο της αντίστοιχης διαφοράς απόδοσης των ελληνικών από τα γερμανικά ομόλογα λίγο πριν η χώρα συνομολογήσει το μνημόνιο, τον περασμένο Απρίλιο.
Την κατάσταση επιδείνωσαν δραματικά οι εξαιρετικά επιθετικές χθεσινές δηλώσεις της Άνγκελα Μέρκελ και του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγανγκ Σόιμπλ, που πήραν διαστάσεις «ψυχρολουσίας» όσων επενδυτών θα εξέταζαν το ενδεχόμενο τοποθέτησης κεφαλαίων σε ομόλογα της περιφέρειας.
Σε κείμενο ομιλίας του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας, που διανεμήθηκε χθες, τονίζεται μεταξύ άλλων, ότι «η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα είναι ένα κεντρικό στοιχείο του μηχανισμού (σ.σ.: στήριξης των αδύναμων χωρών της Ευρωζώνης). Θα ήθελα να υπενθυμίσω σε όσους εξακολουθούν να έχουν πρόβλημα με ένα τέτοιο μηχανισμό επίλυσης κρίσεων, ότι η νομισματική ένωση ποτέ δεν σχεδιάσθηκε ως ένα μοντέλο πλουτισμού των κερδοσκόπων της αγοράς».
Ουσιαστικά, όπως τονίζουν αναλυτές, η διαφαινόμενη εκτίναξη του χρέους της Ελλάδας ήδη από το 2010 σε ποσοστό του ΑΕΠ, που σύμφωνα με το μνημόνιο αναμενόταν να εμφανισθεί πολύ αργότερα, αλλά και η ενίσχυση των συνθηκών αποκλεισμού της χώρας από τις αγορές, λόγω της εμμονής της Γερμανίας σε «κούρεμα» πιστωτών, οδηγεί σε οριστικό «ξήλωμα» του μνημονίου του περασμένου Απριλίου και η χώρα μέσα στο 2011 θα υποχρεωθεί να αναζητήσει μια συμφωνία ένταξης στο νέο μηχανισμό στήριξης...
Sofokleous 10
Σύμφωνα με τις φήμες, η αναθεώρηση πρόκειται να πιστοποιήσει ότι το μνημόνιο δανεισμού στηρίχθηκε σε εντελώς εσφαλμένες δημοσιονομικές παραδοχές, καθώς το «ξεσκόνισμα» των διαβόητων Greek statistics, που θα πρέπει να σημειωθεί βέβαια ότι έγινε με ριζική αλλαγή στη μεθοδολογία, αποκαλύπτει ότι όχι μόνο το έλλειμμα του 2009 έφθασε αισίως το 16% του ΑΕΠ, αλλά και ότι η δυναμική του χρέους έχει προ πολλού ξεπεράσει τις παραδοχές του μνημονίου.
Ειδικότερα, όπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη, δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο να βρεθεί ήδη από το 2009 στα επίπεδα του 130% του ΑΕΠ το εθνικό χρέος, εξέλιξη που οδηγεί τον κρισιμότερο για τις αγορές δείκτη σε επίπεδα άνω του 140% ήδη από το 2010 (ορισμένοι μιλούν ακόμη και για 145% του ΑΕΠ!).
Σημειώνεται, ότι ο υπουργός Οικονομικών μέχρι πρόσφατα μιλούσε δημόσια για μια μικρού εύρους αναθεώρηση, αλλά πριν από λίγες ημέρες παραδέχθηκε ότι το έλλειμμα του 2009 θα διαμορφωθεί κοντά στο 15% του ΑΕΠ. Χθες ο Πρωθυπουργός ανέφερε σε ομιλία του, ανεβάζοντας ελαφρώς τον πήχη, ότι το έλλειμμα του 2009 θα είναι 15% ή και μεγαλύτερο. Φαίνεται, όμως, ότι το ποσοστό που τελικά θα ανακοινωθεί μετά τις εκλογές θα είναι ακόμη υψηλότερο, προσεγγίζοντας, αν όχι ξεπερνώντας, το 16% του ΑΕΠ.
«Μετά τις εκλογές, η αγορά περιμένει να πιστοποιηθεί ο… θάνατος του μνημονίου και να αναζητηθεί μια ευρεία αναδιαπραγμάτευση με την τρόικα», τονίζουν τραπεζικά στελέχη, που εκτιμούν ότι αυτός είναι και ο πραγματικός λόγος της αναβολής των ανακοινώσεων της Eurostat, οι οποίες αρχικά αναμένονταν στις 22 Οκτωβρίου. Στο διάστημα που μεσολάβησε, ελεγκτές μετέβησαν επί τόπου σε μεγάλα νοσοκομεία και δήμους, για να διαπιστώσουν από πρώτο χέρι την ποιότητα των στατιστικών στοιχείων, αλλά οι πρώτες πληροφορίες αναφέρουν ότι οι επισκέψεις αυτές ανέδειξαν μόνο δυσάρεστες εκπλήξεις και νέες αμφισβητήσεις.
Την ώρα που οι αγορές προετοιμάζονται στο παρασκήνιο για νέα σοκ από την Ελλάδα, το κλίμα στις περιφερειακές αγορές ομολόγων της Ευρωζώνης επιδεινώνεται σε τέτοιο βαθμό, που χθες ο Στιβ Μπάροου, κορυφαίος αναλυτής της Standard Bank ρίσκαρε στο “Bloomberg” την πρόβλεψη, ότι μέχρι το τέλος του χρόνου το spread των ελληνικών ομολόγων θα έχει εκτιναχθεί στις 1.000 μονάδες (10%), ενώ των ιρλανδικών θα έχει εκτοξευθεί στις 500.
Ήδη χθες τα ιρλανδικά ομόλογα δέχθηκαν τις πιέσεις ενός γενικευμένου ξεπουλήματος, με τους αγοραστές να έχουν αποσυρθεί στο περιθώριο και την ΕΚΤ να υποχρεώνεται σε παρέμβαση, σε ρόλο έσχατου αγοραστή, προχωρώντας σε αγορές ομολόγων λήξεως του 2019 και του 2025, προκειμένου να διασώσει τα ιρλανδικά ομόλογα από την άβυσσο. Παρά ταύτα, το spread εκτινάχθηκε στις 477 μονάδες, δηλαδή σε επίπεδο υψηλότερο της αντίστοιχης διαφοράς απόδοσης των ελληνικών από τα γερμανικά ομόλογα λίγο πριν η χώρα συνομολογήσει το μνημόνιο, τον περασμένο Απρίλιο.
Την κατάσταση επιδείνωσαν δραματικά οι εξαιρετικά επιθετικές χθεσινές δηλώσεις της Άνγκελα Μέρκελ και του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγανγκ Σόιμπλ, που πήραν διαστάσεις «ψυχρολουσίας» όσων επενδυτών θα εξέταζαν το ενδεχόμενο τοποθέτησης κεφαλαίων σε ομόλογα της περιφέρειας.
Σε κείμενο ομιλίας του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας, που διανεμήθηκε χθες, τονίζεται μεταξύ άλλων, ότι «η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα είναι ένα κεντρικό στοιχείο του μηχανισμού (σ.σ.: στήριξης των αδύναμων χωρών της Ευρωζώνης). Θα ήθελα να υπενθυμίσω σε όσους εξακολουθούν να έχουν πρόβλημα με ένα τέτοιο μηχανισμό επίλυσης κρίσεων, ότι η νομισματική ένωση ποτέ δεν σχεδιάσθηκε ως ένα μοντέλο πλουτισμού των κερδοσκόπων της αγοράς».
Ουσιαστικά, όπως τονίζουν αναλυτές, η διαφαινόμενη εκτίναξη του χρέους της Ελλάδας ήδη από το 2010 σε ποσοστό του ΑΕΠ, που σύμφωνα με το μνημόνιο αναμενόταν να εμφανισθεί πολύ αργότερα, αλλά και η ενίσχυση των συνθηκών αποκλεισμού της χώρας από τις αγορές, λόγω της εμμονής της Γερμανίας σε «κούρεμα» πιστωτών, οδηγεί σε οριστικό «ξήλωμα» του μνημονίου του περασμένου Απριλίου και η χώρα μέσα στο 2011 θα υποχρεωθεί να αναζητήσει μια συμφωνία ένταξης στο νέο μηχανισμό στήριξης...
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)